«O ΑΙΩΝΙΟΣ ΜΑΓΕΥΣ»

Μετά την Κοσμογέννεση, γνωρίζουμε ότι από το απλό πορευθήκαμε προς το πολύπλοκο. Έτσι ακριβώς η ένωση δύο χημικών στοιχείων δημιούργησε ένα τρίτο, εντελώς νέο και το ίδιο πράγμα συνέβη στα κύτταρα, αλλά και στους γενετικούς κώδικες ορισμένων αρχικών ειδών, επιφέροντας μια τεράστια βιοποικιλότητα. Αρκεί να θυμηθούμε ότι 250 εκατομμύρια χρόνια πριν, ένα καταστροφικό γεγονός εξαφάνισε 3 εκατομμύρια είδη περίπου. Εν κατακλείδι, όπως λένε και οι αστροφυσικοί, η ανθρώπινη συνείδηση εξελίσσεται μαζί με το Σύμπαν, όπως μια σούπα που σιγοβράζει στη φωτιά.

Πολλές φορές παρατηρούμε ορισμένα πράγματα να κάνουν έναν κύκλο και έπειτα να επιστρέφουν σε ένα νέο, παρατηρούμε μόδες που επιστρέφουν, εθιμοτυπίες, ψυχολογικές τάσεις. Στην Προϊστορική εποχή, οι άνθρωποι ανακάλυψαν τρόφιμα όπως η καρύδα, όπου αφού πιούμε τον χυμό της τρώμε και την κούπα τον περιέχει. Εκατομμύρια χρόνια μετά, το 2017, κατασκευάζονται οι πρώτες συσκευασίες για σούπες και φαγητά που είναι βρώσιμες, συσκευασίες που τρώγονται, κούπες, ποτήρια, πιρούνια, κουτάλια, καλαμάκια.

Στην Ευρώπη, κάποιοι πληρώνουν 600 ευρώ για 250 ml ελαιόλαδο που περιέχει φύλλα χρυσού ή για ένα θεραπευτικό μαύρο νερό που βγαίνει μόνο σε ένα μέρος του κόσμου. Την ίδια στιγμή αποδεχόμαστε ότι μπορεί κάποιοι άνθρωποι σε μια άλλη περιοχή της γης, όπως συμβαίνει στην Αϊτή, να μην έχουν τίποτα άλλο να φάνε, παρά μόνο πίτες από χώμα, αλάτι και λίγο βούτυρο καρύδας. Κάποιοι άλλοι στην Αφρική, περπατούν 3 ώρες κάθε μέρα για να εξοικονομήσουν ένα κουβά θολό νερό.

Μεταξύ αυτών των ακραίων περιπτώσεων που υπάρχουν, ανακαλύπτουμε μία κοινή λογική που έχει χαθεί, πράγμα που επιβεβαιώνει η αμφισβήτηση πραγμάτων που μέχρι πριν τα θεωρούσαμε δεδομένα, π.χ. ο πρόεδρος της Nestle δήλωσε για να το χωνέψουμε ότι «το νερό δεν αποτελεί δημόσιο αγαθό» και γι’ αυτό δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν καταλήξει να γίνει μονοπώλειο κάποιας γαλλικής πολυεθνικής που ήδη κατέχει  την ιδιοκτησία εκατοντάδων πηγών σε διαφορετικά κράτη.

Πολλά μπορεί να σκεφτεί ή να πει κανείς, αρκεί να μην ξεχάσει ότι το σημαντικότερο είναι η απώλεια της κοινής λογικής. Δισεκατομμύρια άνθρωποι στον 21^ο αιώνα εστιάζουν καθημερινά τη θέληση και τον κόπο τους με σκοπό ένα καλύτερο σπίτι, αυτοκίνητο, τηλεόραση, κινητό, ένδυμα, υπόδημα ή αξεσουάρ, δίνοντας ελάχιστη προσοχή στην ποιότητα του νερού  από το οποίο αποτελούμαστε κατά 72% και κατά συνέπεια θα έπρεπε να είναι η προτεραιότητα όλων, ωστόσο είναι taboo να συζητάς σήμερα γι’ αυτό.

Δεν είναι τυχαίο επίσης, ότι με την έννοια του ταμπού δεν συνδέεται μόνο η σεξουαλικότητα, αλλά και οι διατροφικές συνήθειες των λαών, ιερά πρόσωπα, αντικείμενα ή κείμενα. Όσο για εκείνους, που βλέπουν την μαγειρική τέχνη σαν συναρπαστικό ταξίδι εξερεύνησης και αυτογνωσίας, τους θυμίζω, ότι οι οινοποιοί λένε ότι «κακός άνθρωπος καλό κρασί δεν βγάζει», ενώ οι ψυχολόγοι ότι «ο καθένας μαγειρεύει τόσο καλά όσο έχει αντίστοιχα μάθει να εξελίσσει-μαγειρεύει τον εαυτό του».

Οι τροφοσυλλέκτες πρώτοι άνθρωποι, γευόντουσαν καρπούς και ρίζες συγκεκριμένες εποχές και περιόδους μέχρι που έμαθαν πώς να συντηρούν τα τρόφιμα ώστε να μπορούν να επιβιώνουν ακόμα και σε σπήλαια κατά την χειμερινή περίοδο. Οι εμπειρότεροι κάθε φυλής γνώριζαν πώς να αποξηραίνουν φύλλα, ρίζες, καρπούς και άλλες πρώτες ύλες και πώς να δημιουργούν μείγματα για συγκεκριμένες χρήσεις. Πολύ απλές διεργασίες του νου ή των χεριών θα διαμορφώσουν πιο πολύπλοκες. Μελετώντας τα αισθητήρια των προγόνων μας από της απαρχές εμφάνισης του ανθρώπινου είδους, θα παρατηρήσουμε ένα ανεξήγητο μέχρι σήμερα εξελικτικό βήμα που συνέβη όχι μόνο στο ανθρώπινο DNA, αλλά και στην αύξηση των κυβικών εκατοστών του εγκέφαλου και την αναβάθμιση των ανθρώπινων λειτουργιών. Είναι γεγονός, ότι δεν αναπτύχθηκαν όλες μαζί ταυτόχρονα οι λειτουργίες-αισθήσεις, αλλά σταδιακά και ανάλογα το περιβάλλον που έζησε η φυλή. Με τον ίδιο τρόπο γνωρίζουμε, ότι πρώτα ολοκληρώθηκε η εμπειρία των πικρών γεύσεων στη γλώσσα και κάπου στα μέσα αυτής της περιόδου ενεργοποιήθηκε η γεύση του ξινού, για να έρθει το αλμυρό, το πικάντικο και τέλος το γλυκό διευρύνοντας τους συνδυασμούς των γεύσεων.

Η Αγιουβέρδα, είναι ένα από τα αρχαιότερα συστήματα διατροφής με άξονα την υγεία. Στην αρχαία Ινδία, πρώτα σπούδαζε κάποιος φαρμακευτική και ιατρική και έπειτα μόνο είχε το δικαίωμα να ασκήσει το λειτούργημα του μαγείρου. Στην Ανατολή και ιδιαίτερα στην Περσία, ο σοφός ονομάζεται μάγος. Η μάγος-ιερέας γνωρίζει τα μυστικά για την σωστή τέλεση της θυσίας ενός ζώου, θα καταλήξει στην λέξη μάγειρας, εκείνος που γνωρίζει τα μυστικά του μαγειρέματος. Στην ελληνική γλώσσα η ρίζα-λέξη μαγκ, η οποία ενυπάρχει και στη λέξη μάγκας, που έχει την έννοια του φιλοσοφημένου ανθρώπου και που η σημασία της διαστρεβλώθηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα όταν ξεκίνησαν οι διώξεις της αστυνομίας προς τους μάγκες-ρεμπέτες που αρχικά ήταν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία.

Η ίδια ρίζα βρίσκεται στη λέξη μαγεύς, που είναι εκείνος που ανακατεύει πράγματα, ο ανακατευτής που λέμε σήμερα και την ίδια ακριβώς ρίζα θα βρούμε τελικά και τη Λατινική magistrus-Μάγιστρος ως τίτλο διδασκάλου ή αρχηγού εσωτερικών ταγμάτων, ενώ η λέξη μαέστρος που προέρχεται από αυτήν χρησιμοποιείται για τους διευθυντές μουσικής ορχήστρας. Γι’ αυτούς μάλιστα, λέγεται, ότι επιτυγχάνουν το έργο τους διότι καταφέρνουν να ακούν μέσα τους τη μουσική πριν παιχτεί από τους μουσικούς, είναι πάντοτε ένα βήμα μπροστά. Ένα βήμα μπροστά από την εποχή του, ήταν και εκείνος ο πρώτος προϊστορικός σαμάνος που έσπασε το κατεστημένο της μονοαντίληψης και της μονοφαγίας συνδυάζοντας δύο ή τρία πράγματα μαζί, για να επιτύχει θεραπεία ή καλύτερη γεύση όταν οι υπόλοιποι γύρω του τολμούσαν να δοκιμάσουν μόνο ένα τρόφιμο τη φορά φοβούμενοι ένεκα κακής εμπειρίας ότι ο συνδυασμός τους μπορεί να προκαλέσει θάνατο.

Οι σύγχρονοι άνθρωποι δυσκολεύονται να φανταστούν σε πόσο μεγάλη κλίμακα πάνω στον πλανήτη, για πόσους διαφορετικούς πληθυσμούς και για πόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, πόσες δυσάρεστες εμπειρίες δημιούργησαν τελικά τη γνώση για το τι είναι θρεπτικό και τη δηλητηριώδες στη φύση. Παντού και πάντα όμως υπήρχε ο γέροντας ή η γερόντισσα που πρόσφεραν στη φυλή τους είτε μέσω θεραπείας, είτε μέσω διατροφής μια γεύση εξέλιξης από το επίπεδο της επιβίωσης του ζώου στο ανθρώπινο επίπεδο του «ευ ζην». Επομένως, δεν είναι καθόλου τυχαίο που τα βότανα και τα μπαχαρικά, οι ρίζες και οι σπόροι, άνθη και οι καρποί έπαιξαν και παίζουν μέχρι σήμερα, δηλαδή εδώ και εκατομμύρια χρόνια το ρόλο μιας πύλης που οδηγεί σε ένα ανώτερο επίπεδο συνείδησης και ζωής.

Αυτή η ικανότητα του σαμάνου να επικοινωνεί με τα ζώα, τα φυτά και τους λίθους ή ακόμα τα στοιχεία της Φύσης, τα ποτάμια και τα δέντρα, ήταν μια άλλη οπτική από αυτήν που διέθεταν οι περισσότεροι. Οι περισσότεροι δηλαδή, ακόμη κι αν μιλούσαν για το πνεύμα ενός ζώου ή για τον άγγελο ενός λουλουδιού, δεν ήταν ωστόσο σε θέση να συλλάβουν τις σχέσεις που είχαν αυτές οι δυνάμεις μεταξύ τους. Ο σαμάνος όμως, τις γνώριζε, δηλαδή, κατανοούσε εάν ήταν συμβατή η ουσία ενός είδους με ένα άλλο και έλεγε π.χ. ότι ο άγγελος ενός συγκεκριμένου λευκού μανιταριού μπορούσε να χορέψει με τον άγγελο του θυμαριού κει έτσι γνώριζε πώς αν τα έψηνε μαζί, θα είχε ένα καλό αποτέλεσμα. Το ίδιο έκανε και για να συνθέσει ένα γιατρικό αναμειγνύοντας λίπος αρκούδας και βότανα.

Όταν συνδέονται ιδέες και σκέψεις, τότε έχουμε συνάψεις, συνδέσεις και επικοινωνία μεταξύ νευρώνων και κυττάρων, τα οποία διαθέτουν μνήμη. Επομένως ο μαγεύς που αντιπροσωπεύει τη λειτουργία της ανάμειξης, αποτελεί ταυτόχρονα έναν φορέα ενεργοποίησης εγκεφαλικών συνάψεων, κρίσης, διάκρισης και μνήμης που καθοδηγείται από μία θέληση για κάποιο σκοπό  κι έτσι ανάλογα με τα κύτταρα διαμορφώνονται και τα αποτελέσματα. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι, όπως ο Πυθαγόρας, δίδασκαν ότι το Θείο Σχέδιο της Δημιουργίας αποκαλύπτεται «από το ένα στα πολλά και από τα πολλά στο ένα». Έτσι ακριβώς οι συνειρμοί της σκέψης και οι εγκεφαλικές συνάψεις εξελίσσουν μέχρι σήμερα την ευφυΐα και την ικανότητα προσαρμοστικότητας, ενώ η παροχή παιδείας μπορεί να εννοηθεί ως προσφορά υγειών θεμελίων πρόνοιας και εξέλιξης ή αλλιώς ενεργοποίηση ωφέλιμων συνάψεων. Η ίδια η Μνήμη εξάλλου, θεμελιώνεται στη δυνατότητα και την δυναμική των συνειρμών.

Το μοίρασμα της τροφής αποτελούσε πάντα την ίδια στιγμή και μία συνμοιρασιά συνείδησης. Ο σαμάνος-θεραπευτής ή μάγος-ιερέας, αλλά και ο μάγειρας, αποτελούν ένα αρχέτυπο εξέλιξης της ατομικής και συλλογικής συνείδησης. Στην αρχαία Ελλάδα, το Συμπόσιο διαμορφώνεται ως κοινωνικός θεσμός, όπου εκτός από την αρμονική ζεύξη εδεσμάτων και οίνου αναπτύσσεται ο λόγος σε δημοκρατικό φιλοσοφικό διάλογο ελεύθερων πολιτών. Το Μυστήριο του Λόγου που αποκαλύπτεται μεταξύ άρτου και οίνου στα Ορφικά και Ελευσίνια μυστήρια θα καθιερωθεί ως Θεία Κοινωνία του σίτου και της αμπέλου για να καθιερωθεί ως Θεία ευχαριστία Σώματος και Αίματος Χριστού Λόγου μετά τον Μυστικό Δείπνο, όπου ακούστηκε και το εξής «τούτο ποιείτε εις την Εμού ανάμνηση». Επομένως, όταν το ατομικό και το συλλογικό συλλειτουργούν αρμονικά στη Θεία μέθεξη της ουράνιας Μνήμης της Ουσίας μας, Μυσταγωγείται το Παν και επισφραγίζεται το «ως εν Ουρανώ και επί της Γης».

ΚΛΕΙΔΑΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ